Osoby niepełnosprawne mają szczególne uprawnienia wynikające z: Konwencji ONZ, Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o rehabilitacji z 1997 r. oraz Karty Praw Osób Niepełnosprawnych.

Osobom z niepełnosprawnością przysługują szczególne ulgi i przywileje wynikające z ich stopnia niepełnosprawności, którego potwierdzeniem jest posiadane orzeczenie o niepełnosprawności. Mogą one także skorzystać ze specjalnych programów Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, pobierać rentę czy skorzystać z ulgi podatkowej. Szczególnie regulacje prawne obowiązują niepełnosprawnych zatrudnionych na umowę o pracę lub posiadających zaświadczenie o niezdolności do pracy.

Konwencja ONZ

Konwencja ONZ wprowadza pojęcie osoby niepełnosprawnej jako tej, która nie tylko doświadcza niepełnosprawności fizycznej, umysłowej lub intelektualnej, ale także musi pokonywać liczne bariery na drodze do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Dlatego dokument postuluje stworzenie niepełnosprawnym odpowiednich warunków do nauki i pracy, a także pełen dostęp do opieki medycznej i komunikacji. Konwencja zakazuje dyskryminacji osób niepełnosprawnych i nakazuje wdrożenie rozwiązań, które pomogą im osiągnąć samodzielność i niezależność.

Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych dotycząca praw osób niepełnosprawnych

Konstytucja RP

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. z 1997 Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) stanowi m.in., że:

Art. 32 ust. 2
Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Art. 68 ust. 3
Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

Art. 69
Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.

Ustawa o rehabilitacji z 1997 r.

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 1997r. reguluje takie kwestie jak: orzekanie o niepełnosprawności, rehabilitacja oraz uprawnienia osób niepełnosprawnych. Wyznacza także szczególne obowiązki i prawa pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, zasady funkcjonowania zakładów pracy chronionej i aktywności zawodowej oraz służb działających na rzecz niepełnosprawnych i organizujących szkolenia. Ustawa ta reguluje także zakres działań Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych

UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 1 sierpnia 1997 r.

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych
(M.P. z 13.08.1997 r. Nr 50 poz. 475)

§ 1. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:

1. dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,
2. dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny,
3. dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,
4. nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,
5. pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,
6. pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga – prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych,
7. zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność ponoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności, jak również uwzględnienia tych kosztów w systemie podatkowym,
8. życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym: dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu, dostępu do informacji, możliwości komunikacji międzyludzkiej,
9. posiadania samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz do konsultowania z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych,
10. pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.

§ 2. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzając, iż powyższe prawa wynikają z Konstytucji, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych, aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego, wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i władze samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw.

§ 3. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do składania corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, informacji o podjętych działaniach w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych.