FAQ dla pracodawców

Jakie mogą być korzyści z zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością?

a) Szansa na przełamanie barier rozwojowych w firmie

Dzięki włączeniu OzN do naszej firmy zyskujemy wartościową perspektywę, która może pomóc nam wypracować rozwiązania wspierające jakość i rozwój procesów biznesowych funkcjonujących w firmie, weryfikować te już istniejące oraz stymulować nowatorskie, niestandardowe pomysły. Firmy, które budują różnorodne zespoły, potrafią efektywnie odpowiadać na wyzwania rynku pracy i potrzeby swoich klientów.

b) Wizerunek pracodawcy otwartego na różnorodność

To również doskonała przestrzeń do działań z zakresu CSR i employer brandingu, prowadzących do licznych pozytywnych zmian i usprawnień w firmie. Zmiany te dotyczą zarówno funkcjonowania pracowników wewnątrz organizacji, jak i klientów, interesariuszy oraz partnerów biznesowych poprzez podniesienie jakości oferowanych usług i komunikacji, wzbogaconych o wrażliwość na potrzeby OzN i aspekt dostępności.

c) Optymalizacja kosztów zatrudnienia

Możliwość uzyskania cyklicznego dofinansowania do wynagrodzenia pracowników z niepełnosprawnością oraz inwestycji związanych z przystosowaniem i adaptacją miejsca pracy.

d) Korzyści finansowe – zwolnienie z wpłat na PFRON

Każdy pracodawca zatrudniający powyżej 25 osób (w przeliczeniu na cały etat) i nieosiągający 6% wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnością, zobowiązany jest do uiszczania comiesięcznych, obowiązkowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Kwota do przekazania na PFRON to iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem, zapewniającym uzyskanie wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnością w wysokości 6% albo 2%, a rzeczywistym ich zatrudnieniem.

2% dotyczy publicznych i niepublicznych uczelni, publicznych i niepublicznych szkół, publicznych i niepublicznych przedszkoli, publicznych i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych, interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych, placówek resocjalizacyjnych, publicznych i niepublicznych żłobków, a także klubów dziecięcych. U tych podmiotów wskaźnik oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami i podwojonego wskaźnika dzieci, wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy będących osobami z niepełnosprawnością i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce regulaminów nauczania lub studiowania.

Pracodawca zatrudniający 100 osób, aby osiągnąć 6% wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, powinien zatrudnić 6 osób (w przeliczeniu na pełne etaty).

Jeśli nie osiąga danego wskaźnika, każdego miesiąca musi wpłacić na PFRON kwotę w wysokości:
40, 65% x 6 235,22 zł (przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2022 r.) x 6 etatów = 15 207,70 zł

Suma wpłat/ ponoszonych kosztów w ciągu roku = 182 492,40 zł

Zatrudniając osoby doświadczające szczególnych trudności na rynku pracy wliczają się do wskaźnika zatrudnienia dwa lub trzy razy w zależności od tego, czy ich orzeczenie o niepełnosprawności ustala stopień niepełnosprawności na znaczny lub umiarkowany.

Schorzenia szczególne:

• choroba Parkinsona;
• stwardnienie rozsiane;
• paraplegia, tetraplegia, hemiplegia;
• znaczne upośledzenia widzenia (ślepota) oraz niedowidzenie;
• głuchota i głuchoniemota;
• nosicielstwo wirusa HIV oraz choroba AIDS;
• epilepsja;
• przewlekłe choroby psychiczne;
• upośledzenie umysłowe;
• miastenia;
• późne powikłania cukrzycy.

PRZYKŁAD 1

Pracodawca zatrudnia osobę z niepełnosprawnością w stopniu znacznym i ze schorzeniem szczególnym*.
Przeciętne wynagrodzenie za czerwiec 2022, lipiec 2022 i sierpień 2022 to 6 235,22 zł (źródło Monitor Polski z 11.05.2022 r. – poz. 469).

Minimalne wynagrodzenie w 2022 roku wynosi 3010 zł brutto. Zakładamy, że pracownik (osoba z niepełnosprawnością) za swoją pracę otrzymuje właśnie taką pensję, co daje łączny koszt pracodawcy 
3 626,46 zł.

(3 x 6 235,22 zł x 0,4065 – 3 626,46 zł) x 12 = 47 728, 69 zł

47 728, 69 zł to wartość w ujęciu rocznym, która pozostaje w przedsiębiorstwie z tytułu zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością w stopniu znacznym i ze schorzeniem szczególnym (po odjęciu wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia).

PRZYKŁAD 2

Pracodawca zatrudnia osobę z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i ze schorzeniem szczególnym*.
Przeciętne wynagrodzenie za czerwiec 2022, lipiec 2022 i sierpień 2022 to 6 235,22 zł (źródło Monitor Polski z 11.05.2022 r. – poz. 469).

Minimalne wynagrodzenie w 2022 roku wynosi 3010 zł brutto. Zakładamy, że pracownik (osoba z niepełnosprawnością) za swoją pracę otrzymuję właśnie taką pensję, co daje łączny koszt pracodawcy 
3 626,46 zł.

(2 x 6 235,22 zł x 0,4065 – 3 626,46 zł) x 12 = 17 313,29 zł

17 313,29 zł to wartość w ujęciu rocznym, która pozostaje w przedsiębiorstwie z tytułu zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i ze schorzeniem szczególnym (po odjęciu wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia).

Podmioty zwolnione z wpłat na PFRON

Z wpłat z powodu niezatrudniania wyznaczonego % osób z niepełnosprawnością zwolnione są niedziałające w celu osiągnięcia zysku:

• domy pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej;
• hospicja w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej;
• zakłady opiekuńczo-lecznicze;
• publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza osób z niepełnosprawnością, edukacja osób z niepełnosprawnościami lub opieka nad osobami z niepełnosprawnościami;
• placówki dyplomatyczne, urzędy konsularne, przedstawicielstwa i misje zagraniczne;
• podmioty osiągające wskaźnik zatrudnienia 6%.

W takiej sytuacji wskazane jest skorzystanie z usług doświadczonych organizacji współpracujących z pracodawcami, z porad specjalistów lub przeszkolenie własnych pracowników.

Jeśli chcesz zwiększyć kompetencje swoich pracowników w tym zakresie, zapraszamy do współpracy.

Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą i kontaktu z fundacyjnymi specjalistami i specjalistkami, którzy pomogą Ci znaleźć najbardziej optymalne rozwiązanie.

Tak. Osoby z niepełnosprawnościami obowiązują dokładnie takie same zasady i przepisy Kodeksu Pracy, jak pozostałych pracowników/ pracowniczki. W związku z tym, jeśli osoba zatrudniona nie przykłada się do swojej pracy i nie wywiązuje się ze swoich zadań, masz prawo ją zwolnić na zasadach określonych w prawie pracy.

Zatrudniając osoby z niepełnosprawnościami pracodawca może uzyskać:

• proporcjonalne zmniejszenie lub całkowite zwolnienie z wpłat na rzecz PFRON;
• zwrot kosztów przystosowania stanowiska lub utworzenia stanowiska pracy osoby z niepełnosprawnością;
• dofinansowanie do szkoleń pracowników z niepełnosprawnościami;
• dofinansowanie do wynagrodzenia pracowników z niepełnosprawnościami.

Dofinansowanie do wynagrodzenia pracowników z niepełnosprawnościami

Pracodawca może ubiegać się o refundację wynagrodzeń każdej nowozatrudnionej osoby z niepełnosprawnością. Prawo to przysługuje pracodawcy:

• zatrudniającemu poniżej 25 pracowników;
• zatrudniającemu powyżej 25 pracowników i osiągającemu 6% wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.

Od 1 kwietnia 2020 r. miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością (bez względu na status pracodawcy) wynosi:

• 1 950 zł – na osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności;
• 1 200 zł – na osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności;
• 450 zł – na osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Kwoty, o których mowa powyżej, w odniesieniu do osób z niepełnosprawnościami, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe, epilepsję oraz niewidomych, zwiększa się o:

• 1 200 zł w przypadku osób z niepełnosprawnościami zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 3150 zł);
• 900 zł w przypadku osób z niepełnosprawnościami zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 2100 zł);
• 600 zł w przypadku osób z niepełnosprawnościami zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 1050 zł).

PFRON wypłaca miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu pracownika/ pracowniczki. Kwoty dofinansowania podane powyżej są kwotami maksymalnego dofinansowania, jakie można otrzymać na OzN zatrudnioną na pełen etat. W przypadku, gdy pracownik/ pracowniczka zatrudnieni są na część etatu, kwoty te należy przeliczyć proporcjonalnie do części etatu, jaką pracownik/ pracowniczka przepracowali w danym miesiącu.

Dofinansowanie nie przysługuje na pracowników z umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury.

Źródło:
Wysokość dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (pfron.org.pl)

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426, ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1)

Pracodawca, który chce otrzymać dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami, musi dokonać rejestracji w Systemie Obsługi Dofinansowań i Refundacji w biurze Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Może tego dokonać osobiście, pocztą lub drogą elektroniczną. Pracodawcy zostaje przydzielony login i hasło, dzięki którym będzie mógł dokonywać kolejnych comiesięcznych rozliczeń online. Jeśli wybierze formę papierową – będzie mógł przesyłać dokumenty za pośrednictwem poczty.

Więcej informacji można uzyskać w lokalnych oddziałach PFRON, pod numerem infolinii 22 581 84 10 lub na stronie internetowej https://www.pfron.org.pl.

Pracodawca zatrudniający osoby z niepełnosprawnościami musi pamiętać, że posiadają oni dodatkowe uprawnienia i przywileje dotyczące takich obszarów jak:

a) Wymiar czasu pracy

Czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby posiadającej znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności nie może być dłuższy niż 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Skrócona norma czasu pracy nie ma wpływu na obniżenie wynagrodzenia. Bez względu na stopień niepełnosprawności zatrudniony nie może pracować w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Nie dotyczy to jednak pracowników ochrony. Osoba z niepełnosprawnością może zrezygnować z ustawowego przywileju skróconego czasu pracy oraz zakazu pracy w godzinach nadliczbowych. Taką prośbę zgłasza do lekarza medycyny pracy wykonującego badanie.

b) Dodatkowa przerwa w pracy

Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy, pracownik/ pracowniczka pracujący min. 6 godzin dziennie ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Osobie z niepełnosprawnością (bez względu na stopień niepełnosprawności) przysługuje także dodatkowa 15-minutowa przerwa na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.

c) Dodatkowy urlop wypoczynkowy

Osobie posiadającej znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych pod warunkiem, że osoba ta przepracowała rok po wydaniu jej orzeczenia.

d) Płatne zwolnienie z pracy w uzasadnionych przypadkach

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może przebywać na zwolnieniu:

• przez 21 dni roboczych, by uczestniczyć w turnusie rehabilitacyjnym;
• w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, których nie można wykonać w innym czasie niż w godzinach pracy (pracownik jest zobowiązany przedstawić odpowiednie zaświadczenie o braku możliwości wykonania badań w innym terminie).

Osoby z niepełnosprawnościami to bardzo duża i zróżnicowana grupa. Warto podkreślić, że nie każda niepełnosprawność wymaga dostosowania miejsca pracy. Istnieje szereg rodzajów niepełnosprawności, które nie są widoczne „gołym okiem” (cukrzyca, choroby wieńcowe, choroby układu oddechowego itp.), i które nie wymagają reorganizacji infrastruktury lub zakupu kosztownych usprawnień. Obecnie przystosowanie obiektu wcale nie musi być trudne lub bardzo drogie – czasami wystarczy tylko reorganizacja stanowiska, formy pracy czy zmian logistycznych, jak np. umieszczenie przestrzeni pracy osoby z niepełnosprawnością na parterze. Można też skorzystać z systemowych rozwiązań w postaci dofinansowań.

Przed rozpoczęciem procesu warto przeprowadzić w firmie audyt dostępności, w trakcie którego ekspert podpowie Ci najbardziej optymalne rozwiązania, które można wykorzystać nie tylko w procesie rekrutacji i zatrudnienia, ale również w celu kształtowania pozytywnego customers experiences Twoich klientów i partnerów biznesowych. Więcej na temat audytów dostępności znajduje się tutaj.

Tak.

Od 1 stycznia 1998 r. podstawą do uznania osoby za niepełnosprawną jest m. in. orzeczenie lekarza orzecznika ZUS.

Orzeczenie o:

• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji – traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• niezdolności do samodzielnej egzystencji – traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• całkowitej niezdolności do pracy – traktowanej jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
• częściowej niezdolności do pracy- traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności;
• częściowej niezdolności do pracy wydane w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r. – traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426, ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1)

Osoby, które przed dniem 01.01.1998 r. zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, zachowują uprawnienia należne osobom z niepełnosprawnościami na czas, na jaki zostało wydane orzeczenie.

Orzeczenie o zaliczeniu do:

• I grupy inwalidów – traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• II grupy inwalidów – traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
• III grupy inwalidów – traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Wyjątek stanowi orzeczenie III grupy inwalidztwa, wydane przez organy orzecznicze Ministerstwa Obrony Narodowej i organy orzecznicze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które traktowane jest jako orzeczenie o braku niepełnosprawności, ponieważ dotyczy osób zdolnych do pracy poza służbą.

Zakwalifikowanie do lekkiego stopnia niepełnosprawności, może mieć miejsce tylko wtedy, gdy orzeczenie o III grupie inwalidztwa z tytułu niezdolności do służby mundurowej zawiera równocześnie orzeczenie III grupy inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426, ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1)

Symbole kategoryzujące typ przyczyny niepełnosprawności podane w orzeczeniu:

01-U – niepełnosprawność intelektualna;
02-P – choroby psychiczne;
03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
04-O – choroby narządu wzroku;
05-R – upośledzenie narządu ruchu;
06-E – epilepsja;
07-S – choroby układu oddechowego i krążenia;
08-T – choroby układu pokarmowego;
09-M – choroby układu moczowo-płciowego;
10-N – choroby neurologiczne;
11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego;
12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.

Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden, ale nie więcej niż trzy symbole przyczyn niepełnosprawności.

Tak. Zaliczenie osoby z niepełnosprawnościami do pracy w warunkach pracy chronionej nie wyklucza możliwości zatrudnienia jej u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426, ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1)

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie nakłada na osobę z niepełnosprawnością obowiązku informowania pracodawcy o posiadaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Korzystanie przez osobę z niepełnosprawnością z uprawnień pracowniczych przewidzianych w ww. ustawie jest przywilejem, a nie obowiązkiem pracownika/ pracowniczki. W związku z tym decyzja o zgłoszeniu faktu posiadania orzeczenia należy wyłącznie do pracownika/ pracowniczki i nie może być podstawą żadnych negatywnych konsekwencji.

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy ze względu na korzystanie przez pracownika/ pracowniczkę ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy, konieczna jest informacja o stopniu niepełnosprawności.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426, ze zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1320, ze zm.)